Format atmak;biçimlendirmek,sıfırlamak,fabrika ayarlarına geri dönmek demektir.Telefon,tablet,bilgisayar ve diğer elektronik cihazlarda mutlaka olması gereken ve bazı durumlarda kullanılan önemli bir işlemdir.
Bilgisayara format atılınca bütün bellek sıfırlanır ve bu durum haliyle bilgisayarı kullanım açısından rahatlatır.Format işlemi gerçekleştirilince,sistemin yavaş çalışmasına,kararsızlığına sebep olan bütün durumlar ortadan kaldırılır.Ancak bu işlemin sık sık gerçekleştirilmesi cihazınız için iyi değildir.
Bilindiği üzere HDD birimleri yüksek kapasiteli,mekanik bir depolama birimidir.Bir programı çalıştırdığınızda yada kopyala/yapıştır gibi işlemler yapıldığında HDD birimi içerisindeki disk dönmeye başlar.Dönen disk üzerine yansıyan kırmızı ışık sayesinde okuma ve yazma işlemi gerçekleştirilmiş olur.
HDD birimleri,yüksek kapasiteli depolama alanına sahiptir.Ancak işlem yapma hızı açısından günümüz teknolojilerine göre yavaştır.Çalışma hızları yavaş olsa bile HDD birimleri,çalışma hızı (diskin dönme hızı) bakımından farklı tip ve modellerde üretilmektedir.Yani her bir HDD biriminin varsayılan bir disk dönme hızı bulunmaktadır.
HDD üzerinde bir işlem gerçekleştirildiği zaman donanımın içerisindeki disk,varsayılan diyebileceğimiz bir hızda dönmektedir.Yani bilgisayara bir uygulama yüklediğimizde,kaldırdığımızda,kopyala/yapıştır,kes/yapıştır ve benzeri işlemleri uyguladığımızda disk varsayılan hızda dönerek çalışmaktadır.
Ancak HDD birimine format atılırken işler biraz daha farklı olur.Format işlemi,yerel disklerin tamamıyla sıfırlanması olarak nitelendirilir.Ancak “silme” veya “format atma” işlemi,bir verinin bilgisayar üzerinden tam anlamıyla yok edilmesi işlemi değildir.Sebebini bu yayından bağımsız olduğu ve format atma konusunu uzatacağı için burada paylaşmayacağız.HDD birimine format atmak ve işletim sistemi ile beraber bütün verilerin silinmesi için HDD içerisindeki disk,varsayılan hızdan daha hızlı bir şekilde dönmeye başlar.
HDD donanımının içerisindeki disk,uygun olabilecek şekilde dönme hızına ayarlanarak üretilir.Bu duruma rağmen format atmak,HDD birimini uygunsuz bir şekilde çalıştırmayı sağlar.Bu yüzden uzun vadede format atmanın HDD birimi üzerinde zararları oluşacaktır.
Günümüz teknolojisi olan SSD birimleri ise HDD depolama birimlerinden farklı olarak çok daha hızlı çalışır.SSD birimleri HDD birimlerine göre daha kısa ömürlüdür.Ancak gelişen teknoloji ile depolama alanı çok daha yüksek olan,daha hızlı çalışan ve uzun ömürlü SSD birimleri de üretilmektedir.
SSD birimleri Hard Disk’lerde olduğu gibi mekanik bir mimariye sahip değildir.Dönen bir disk üzerinden veri okuma ve yazma işlemi yapmamaktadır.Depolama ve okuma yazma işlemlerinin hepsi birbirlerine paralel olarak bağlı olan NAND flaş bellek üzerinden yapılır.Ancak SSD depolama birimlerinde kopyala/yapıştır,kes/yapıştır,yükle/kaldır gibi işlemler,verilerin saklandığı hücreleri bozar.Bu durum zamanla kapasitenin azalmasına sebep olur.
Bütün bunların sonucunda sık sık format atıyor olmanın bilgisayara zarar vereceğini unutmamanız gerekmektedir.Ancak bilgisayarınız için gerçekten de gerekli olduğu durumlarda,bakım/onarım işlemleri ile uğraşmak yerine format atmanın kesin çözüm getireceği durumlarda bilgisayarınıza format atmanızı tavsiye ederiz.
Bazı kaynaklar bilgisayarınıza 4 ayda bir format atmanızı önerir.Ancak 6 veya 12 ayda bir format atmanız cihazınız için daha iyi olacaktır.Ayrıca bilgisayarınıza format attıktan sonra virüs koruması ve yazılımsal olarak bakım/onarım işlemlerini her ay yada her dört haftada bir gerçekleştirirseniz,kısacası bilgisayarınızı bilinçli bir şekilde kullanırsanız bilgisayarı hızlandırmak ve sorunlardan kurtulmak için format atmanıza da gerek kalmayacaktır.
