3D video oyunlarının ve uygulamaların ayarlarını kontrol ettiğinizde mutlaka dikey senkronizasyon yada diğer adıyla VSync isimli bir seçenek görmüşsünüzdür. Bu ayar sayesinde 3D oyunların ve uygulamaların görüntüsünde çeşitli değişiklikler sağlanmaktadır. Dikey senkronizasyon seçeneği sayesinde oyunlarda elde ettiğiniz FPS değerini arttırabilirsiniz.
Dikey senkronizasyon nedir ?
Bilgisayarınızda kullandığınız monitörün (yani ekranın) bir frekans değeri vardır. Örneğin şuan kullandığınız bilgisayarın ekranı 60 Hz, 120 Hz, 144 Hz yada daha fazla yenilenme değerlerine sahip olabilir. Buradaki “Hz” değeri ekranın saniye başına yenilenme sayısını ifade eder. Örneğin 60 Hz bir ekran saniyede 60 kere yenilenir. Bu yüzden 60 Hz monitörde saniye başına 60 kare gösterilebilir.
Ancak bilgisayarda 3D bir oyun yada uygulama açıldığında o uygulama yada oyunda 60 FPS’den daha yüksek bir performans alabiliriz. Örneğin bilgisayarınızda bir oyun oynuyorsunuz ve oyunda aldığınız değer 144 FPS değerinde. Bilgisayarınızın ekranıysa 60 Hz yenilenme değerine sahip. Bilgisayarınızın işlediği görüntü ile ekran yenileme hızı birbirine eşit olmadığından dolayı aşağıdaki görüntüye benzer bozuk görüntüler meydana gelir. Buna ekran yırtılması denmektedir.
Ekran yırtılması görüntü açısından oldukça rahatsız edici olabilmektedir. İşte bu sorunu ortadan kaldırmak için birçok 3D oyun ve uygulamada dikey senkronizasyon (VSync) ayarı bulunmaktadır. Bu seçenek, bilgisayarınızdan aldığınız performans değerini ekran yenileme hızına eşitlemeye çalışır. Böylece ekran yırtılması sorununu çözer.
Örneğin 60 Hz yenilenme hızına sahip bir ekranda oyun oynarken bilgisayarınız 150 FPS değeri alıyorsa, bu değer 60 FPS’e düşürülür. Bu yüzden VSync ayarının performansa olumsuz bir etkisi de bulunmaktadır. Aynı zamanda bazen oyun oynarken bilgisayarınızın performansı ekran yenilenme hızının altına düşünce bu özellik, cihazınızı akıcı performans olarak kabul edilen 30 FPS sabit değerinde çalışmaya zorlar. Sonuç olarak oyun deneyiminiz mahvolabilir.
Farklı VSync türleri
Dikey senkronizasyon yani VSync, ekran yırtılması sorununu giderirken performansınızı olumsuz etkileyebilmektedir. Ancak gelişen teknolojiyle birlikte bu sorunun üstesinden yavaş yavaş gelinmektedir. Farklı VSync ile ekran yırtılması sorunu giderilirken FPS değerinde yaşanan kayıpların önüne geçilmektedir.
Nvidia Adaptive VSync
Nvidia’nın geliştirdiği ve sadece Nvidia ekran kartı modellerinde var olan bir özelliktir. Uyarlanabilir VSync ayarı sadece Nvidia’nın ayarlar uygulamasından etkin hale getirilebilmektedir. Bu özellik sayesinde bir oyunda alınan FPS değeri yine ekranın yenilenme hızına eşitlenir. Ancak oyundaki FPS değeri ekran yenilenme değerinin altına düştüğünde VSync anında kapatılır.
Böylece dikey senkronizasyonun sebep olduğu ani FPS değerinin düşmesi sorunu giderilir. VSync ayarının oluşturduğu olumsuz durumlar için son derece pratik bir çözüm getirir.
Nvidia Smooth VSync
Nvidia’nın geliştirdiği ve yalnızca Nvidia ekran kartı modellerinde kullanılabilecek bir özelliktir. Bu özellik sayesinde bilgisayarınızda bir 3D video oyun yada uygulama çalıştırdığınızda cihazınızın kararlı bir şekilde çalışabileceği FPS değeri hesaplanır ve cihaz o değerde sabit olacak şekilde performans gösterir. Böylece kararlı ve akıcı bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Nvidia G-Sync
Nvidia’nın geliştirdiği üstün teknolojiye sahip bir özelliktir. Ancak bu özelliğin kullanılabilmesi için G-Sync özelliğine sahip olan bir monitöre ihtiyacınız bulunmaktadır. Aynı zamanda Nvidia ekran kartı modeline sahip olmanız gerekmektedir.
G-Sync sayesinde ekran yırtılması kalıcı bir şekilde çözüme kavuşmaktadır. Ekran yırtılması sorununu oldukça başarılı bir şekilde çözüme kavuşur ve FPS değerinden herhangi bir kayıp verilmez.
AMD Free Sync
Kırmızı takım AMD’nin yeşil takım Nvidia’ya doğrudan vermiş olduğu bir cevaptır Free Sync. Nvidia’nın G-Sync özelliğine benzer olan bu özelliğin kullanılabilmesi için Free Sync özelliğine sahip olan bir monitör ve AMD ekran kartı modeline sahip olmalısınız.
Free Sync özelliğinin nasıl bir etki oluşturduğunu hemen yukarıdaki görselde kendi gözlerinizle görebilirsiniz.
AMD Enhanced VSync
FreeSync teknolojisinin bir kısmını kullanan ancak aynı zamanda FreeSync olmayan monitörlere uygulanabilen Enhanced Sync ile ekran yırtılması sorununa karşı alternatif bir çözüm yolu oluşturulur. Bu özellik yalnızca AMD ekran kartı modellerinde kullanılabilir. Normal VSync’ye göre bazı ekran kartı yırtılması durumlarına izin verir. Ancak ek olarak bilgisayarın performansını ve elde edilen FPS değerine daha az olumsuz etkide bulunur.
Dikey senkronizasyon (VSync) ayarını kullanmalı mıyım ?
Sorunun cevabı oynadığınız oyuna ve açtığınız 3D uygulamaya göre değişkenlik gösterir. Diyelim ki oyun oynuyorsunuz ve bilgisayarınız 150 FPS değerinde oyunu çalıştırabiliyor. Ancak monitörünüz 60 Hz yenilenme değerine sahip. Bu yüzden VSync ayarını etkin hale getirebilirsiniz. Böylece bilgisayarınızın işlediği ancak ekrana düzgün bir şekilde aktarılamadığı ve bu yüzdende ekran yırtılmasına sebep olduğu durum ortadan kaldırılır.
Aynı zamanda VSync özelliği sayesinde bilgisayarınız o oyun için daha kararlı bir performans gösterir. Ekrana yansıtılamayacak çerçeveler işle tabi tutulmaz. Sonuç olarak VSync sayesinde hem daha düzgün bir görüntü kalitesi elde edilir hem de bilgisayarınız daha az ısınarak kararlı bir şekilde çalışır.
Ancak birde tam tersi olan durumlar vardır. Diyelim ki cihazınızın ekranı 60 Hz yenilenme değerine sahip ve oyunda 40 FPS değerini alıyorsunuz. Böyle bir senaryoda VSync özelliğinin kapalı olması daha doğru olacaktır.
Çünkü bilgisayarınız, ekran yenilenme hızından daha düşük bir FPS değerinde çalışıyorken VSync ayarının etkin hale getirilmesi sonucunda bu FPS değeri muhtemelen 30 değerine sabitlenmeye zorlanacaktır. Buda cihazınızın performansına olumsuz etki edecek ve hiçbir avantaj sunmayacaktır.
