Jinekolojik muayene, kadın üreme sağlığının korunması için önemli bir sağlık kontrolü türüdür. Bazı kanser türleri de dahil olmak üzere birçok hastalık, düzenli pelvik muayene ile teşhis edilebilir ve önlenebilir. Kadınların cinsel sağlığında büyük bir rol oynayan bu muayene türünü daha ayrıntılı bir şekilde inceleyelim.
Jinekolojik Muayene Nedir?
Kadın üreme organlarının sağlığının incelenmesine ve kontrol edilmesine jinekolojik muayene denir. Bu muayene türü, pelvik muayene olarak da bilinir. Pelvik muayenede vulva gibi dış organların yanı sıra vajina, rahim, serviks, yumurtalıklar ve mesane gibi iç organlar da kontrol edilir. Pelvik muayene, cinsel sağlıkla ilgili problemlerin teşhis edilmesi ve önlenebilmesi açısından oldukça önemlidir.
Muayene sırasında yumurtalıklarda kist olup olmadığı tespit edilebilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da pelvik muayenede kontrol edilir. Rahimde olağan dışı hücre büyümeleri ileride kansere dönüşebilir. Jinekolojik muayenelerde bu hücre büyümeleri belirlenebilir ve kanserin erken evrelerde teşhis edilmesi mümkün hale gelir.
Jinekolojik muayenede, sırt üstü yatılarak bacaklar muayene masasının yanlarına yerleştirilir. Muayenenin ilk adımında doktor, genital bölgenin dış kısmı olan vulvayı görsel olarak inceler. Bu inceleme sırasında renk değişimi ve tahriş gibi normalin dışında durumlar veya belirtiler var ise tespit edilir.
Diğer adımda ise spekulum yardımı ile vajinanın duvarları ayrılarak kontrol edilir. Vajinanın ve rahim ağzının genel sağlığı görsel olarak incelenir. Spekulumun vajinaya yerleştirilmesi hastada rahatsızlık hissine sebep olabilir. Fakat bu süreç yalnızca birkaç dakika sürer. Muayene sırasında herhangi bir acı veya ağrı hissedilirse mutlaka doktora bildirilmelidir.
Kimlere Jinekolojik Muayene Yapılır?
Cinsel organlarında anormal semptomlar fark eden her kadın mutlaka pelvik muayene yaptırmalıdır. Anormal semptomlardan bazıları adet dönemi dışında kanama ve sarı renkli ve kötü kokulu akıntıdır. Alt karında ağrı, ağrılı idrar veya cinsel ilişki sırasında acı, yanma, ağrı benzeri durumlar yaşayan kadınların da pelvik muayene yaptırması önerilir. Hamilelikte bu muayenelerin düzenli olarak yapılması önerilir.
Gebelik ilk belirlendiğinde pelvik muayene gereklidir. Ardından anormal bir durum olmadığı sürece genellikle 36. haftada ikinci bir muayene gerçekleştirilir. Bu iki muayene arasında kanama ve karın ağrısı gibi durumlar ortaya çıkarsa ek bir muayene yapılabilir. Hastalar, yaşadıkları anormal belirtileri not edip mutlaka doktorlarına bildirmelilerdir.
Her jinekolojik muayenede olmasa da bazı durumlarda pap smear testinin yapılması gerekebilir. Pap smear testinde, vajina spekulumla açıldığı esnada rahim ağzından hücre örnekleri alınır. Bu örnekler incelenerek kanserli veya kansere dönüşme ihtimali olan hücreler olup olmadığı tespit edilir. Rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesine pap smear testi büyük bir önem taşır.
Jinekolojik Muayene Hangi Sıklıkla Yapılır?
Pelvik muayenenin ne sıklıkla yapılması gerektiği kişiden kişiye göre değişebilir. Anormal semptomlar deneyimleyen her kadın kesinlikle bir jinekoloğa danışmalıdır. Yapılacak muayene sonucunda diğer muayenelerin gerekli olup olmadığı doktor tarafından belirlenir.
Örneğin, adet dönemi dışında anormal bir kanama yaşayan kadınlar doktorlarına danışarak kanamanın sebebini öğrenebilir. Sorunun kaynağı tespit edildiğinde jinekolojik muayene ile düzenli takip gerekip gerekmediğine doktor tarafından karar verilir.
Hamilelik döneminin ilk üç ayında jinekolojik muayene yapılır. Annenin ve bebeğin genel sağlık durumuna bağlı olarak bu dönemde doktor diğer muayenelerin yapılmasını gerekli görebilir. Fakat sorunsuz bir hamilelikte genellikle diğer pelvik muayene dokuzuncu ayda yapılır. Dokuzuncu aydan sonra doğumun başlayıp başlamadığının kontrol edilmesi için muayene sıklığı artabilir.
Hamile olmayan ve herhangi bir rahatsızlığın belirtisini göstermeyen kadınların ne sıklıkla jinekolojik muayene yaptırmaları gerektiği ile ilgili farklı görüşler bulunur. 21 yaşında gelindiğinde herhangi bir sağlık problemine sahip olmayan kadınların da genel bir kontrol için pelvik muayene yaptırması önerilir. Bu muayenenin ardından herhangi bir semptom yaşamayan kadınlar da yılda en az bir kere pelvik muayene yaptırmalıdır.
