Otizm, çocukluk döneminde gelişen yaygın gelişimsel bozukluklardan birisidir. Kanner tarafından “Duygusal Bağın Otistik Bozukluğu” olarak da tanımlanan bu tanı nörogelişimsel bir bozukluktur. Duygusal süreçler gerek sosyal etkileşimin gerek kişisel iletişimin yapı taşlarıdır. Duygu ve durumun tanımlanması bireyin fiziksel ve bilişsel halinin göstergesidir. Bireysel ve sosyal etkileşimdeki duygusal sorunlar ise otizmin temel bulgusudur.
İlginizi çekebilir:
Çocukluk döneminde göz teması kuramama, bakışma kusurları, dikkat eksikliği gibi belirtiler hastalığın semptomları olarak karşımıza çıkar. Özellikle çocuk yaşamın ilk yıllarında daha çok cansız eşyalara yönelim halindedir. Erken gelişim dönemine gelindiğinde ise çocukta duygusal gelişim ve iletişim kurma problemleri vardır.
Araştırmalara göre erkeklerde daha fazla görülen gelişimsel bozukluğun yaygınlığı %0,2’dir. Yapılan çalışmalar erkeklerin bu tanı açısından risk altında olduğunu göstermektedir. Ancak beyin travmaları dahilinde kızların da bu bozukluktan etkilenme riski bulunmaktadır. Otizm sınıflandırması aşağıda yer alan başlıklar bağlamındadır;
- Davranışsal Anormallikler
- Sosyal İlişkiler
- İletişim
- Kısıtlı İlgiler
- Fiziksel Bulgular
Otizm Nedenleri Nelerdir?
Hastalığın etiyolojisinde aile çalışmaları, genetik unsurlar ve ilişkisel faktörler mevcuttur. Fakat çocuklarda yapılan beyin görüntüleme çalışmaları ön plandadır. Özellikle son yıllarda yapılan çalışmalar hastalığın temelinin nörolojik gelişimle alakalı olduğunu saptamıştır.
Hamileliğin tespiti itibariyle gerek hamilelik sürecinde gerek doğum sonrası bebeğin gelişimi takip edilmektedir. Gelişim takibi bebeğin hem fiziksel hem de bilişsel gelişimini kapsamaktadır. Bu takip sayesinde doktor, yaygın gelişimsel bozukluklarının tanısını koymaktadır. Örneğin gelişim takiplerinin içerisinde bebeğin baş çevresi ölçümü de yer alır. Nitekim otistik çocukların baş çevresi büyüktür. Beyin görüntüleme çalışmaları, nörolojik gelişiminde oluşan deformasyonların beyin yapısı ve işlevini etkilediğini göstermektedir. Baş çevresi büyüklüğü gibi fiziksel olguların yanında nörolojik deformasyonlar da çocukta yaş aldıkça daha belirgin şekilde ortaya çıkar.
Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otistik çocuklarda tipik belirti ve bulgular mevcut değildir. Nitekim otizm sınıflandırılması bağlamında çocuğun özellikleri farklılık gösterir.
Davranışsal anormallikler;
- Duyumsal uyarı alanında kusurlar
- Görsel uyarı alanında kusurlar
- Sterotipik vücut hareketleri
- Dokunsal uyarı alanında kusurlar
- İşitsel uyarı alanında kusurlar
Sosyal ilişkiler;
- Akran ilişkisi kuramama
- İlgi alanını paylaşamama
- Tek başına oynama
- Göz teması kuramama
- İletişim kuramama
- İletişim sürdürememe
- Fiziksel temastan kaçınma
İletişim;
- Dil gelişiminde geri kalma
- Anlamsız konuşma
- Konuşma güçlüğü
- Jest ve mimikleri anlayamama
- Kendinden 3. Tekil kişi olarak bahsetme
- Geç cevap verme ya da hiç vermeme
- Duyguları ifade edememe
Fiziksel bulgular;
- Yürüyüşte sakarlık
- Yürürken kolları sallama
- Parma ucunda yürüme
- Motor becerilerinde eskiklikler
- Saç donör sayısında fazlalık
Nasıl Teşhis Edilir?
Otizm tanısı alan bireylerde hayat boyu yeti kaybı devam eder. Özellikle yaş aldıkça bu yiten yetiler daha belirgin hale gelirler. Bu da doğal olarak bireyin yaşamını etkiler. O yüzden çocuğun gelişim dönemindeki bozuklukları fark edildiğinde ebeveynler doktora başvurmalıdır. Doktor çocuğu değerlendirir ve gerekli tetkikler dahilinde hastalık tanısını koyar. Böylelikle çocuğun gelişimini ve yaşantısını doğrudan etkileyen bu hastalığın tedavisi başlar. Erken tanı otistik her birey için oldukça önemlidir. Örneğin 5 yaşına kadar gelmiş ama hala konuşamamış çocuğun prognozu kötüdür. Tam da bu noktada ebeveynlerin çocuk gelişimini doğru şekilde takip etmesi zaruridir.
Otistik çocuklar sosyal etkileşim kuramazlar, dil gelişimleri eksiktir, temastan kaçınırlar. Hem bireysel hem de soysal yaşantıda etkilendikleri yeti yitimleri söz konusudur. Doktor hastalığın tanısını koyduktan sonra sınıflandırır. Bu bağlamda da tedavi eder.
Otizm Tedavisi
Otistik bireylerin tedavisi farmakolojik yöntemleri ve non-farmakolojik tedavi yöntemlerini kapsar. Genellikle kendine ve çevreye zarar verme gibi davranışları olan çocuklar farmakolojik tedavi alır. Diğer tedavi yöntemleri ise;
- Eğitimsel yaklaşımlar
- Davranışçı terapiler
- Psikoterapötik yaklaşımlar
- Diyet tedavisi ve diğer yöntemler olarak beşe ayrılır.
Otizm tedavisinde amaç kaybedilen ya da kazanılamamış yetilerin geri yahut yeniden kazanımıdır. Otistik bireyler mevcut tanılarından kaynaklı çevreye ayak uydurmakta zorluk çekerler. Bu hâl itibariyle ruhsal açıdan sorunlar da yaşayabilirler. Doktor tedavi planlarken tüm bu unsurları göz önünde bulundurarak bütüncül tedavi yöntemlerine başvurur. Tedavi süreciyle beraber çocuğun gelişimsel bozukluk seviyesi en aza indirgenir. Böylelikle yaşam boyu etkisi süren bu hastalıktan minimum düzeyde etkilenir.
“Çocukların, nasihatten çok iyi örneğe ihtiyaçları vardır.”
Joseph Joubert
