Ayrılma anksiyetesi bozukluğu, özellikle çocuklarda görülen bir durumdur ve ana-baba veya bakıcı gibi bağlanılan kişiden ayrılmakla ilgili yoğun endişe ve korkuları içerir. Bu durum, ayrılık anında çocukta duygusal sıkıntı, huzursuzluk ve fiziksel belirtilere neden olur. Genellikle okul başlangıcı veya ana-baba ile ayrılık durumlarında ortaya çıkar. Bu durumu olan çocuklar, ayrılmaya karşı aşırı tepkiler vererek bu durumdan kaçınmaya çalışabilirler.
İlginizi Çekebilir:
Ayrılma anksiyetesinin görülme sıklığı genellikle çocukluk döneminde daha yaygındır. Çocuklar arasında, bu durumun belirtileri kısa süreli ve tipik olarak doğal bir gelişim aşaması olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu durum bazı çocuklarda daha belirgin ve sürekli hale gelirse, ayrılma anksiyetesi bozukluğu olarak tanımlanabilir.
Anksiyete bozukluğunun kesin görülme sıklığı belirli bir rakamla ifade edilmese de yaygın bir durumdur. Özellikle çocukluk çağında birçok çocuğun geçici olarak bu tür endişeler yaşadığı kabul edilmektedir. Bu durum genellikle zamanla azalır ve çocuk büyüdükçe kendiliğinden düzelir. Ancak, belirtiler belirgin ve sürekli hale gelirse, profesyonel yardım almak önemlidir.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?
Ayrılma anksiyetesinin nedenleri karmaşık ve çok faktörlüdür. Ancak, bu bozukluğun gelişiminde şu faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir:
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsünde ayrılma anksiyetesi bozukluğu veya benzer anksiyete bozuklukları bulunan çocuklarda genetik yatkınlık etkilidir.
- Bağlanma Stili: Çocuğun erken dönemdeki bağlanma deneyimleri, ana-baba ile güvenli ve sağlıklı bir bağlanma geliştirmesine neden olur. Yahut tam aksine, ayrılma anksiyetesini tetikler.
- Stresli Yaşam Olayları: Çocuğun hayatında stresli olaylar, aile içi değişiklikler veya travmatik deneyimler, ayrılma anksiyetesinin ortaya çıkmasını etkiler.
- Biyo-psikososyal Etkileşim: Biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin etkileşimi, ayrılma anksiyete bozukluğunun gelişiminde rol oynar. Beyin kimyasındaki değişiklikler veya bilişsel süreçlerdeki özellikler bu etkileşimde önemlidir.
- Ayrılma Deneyimleri: Çocuğun hayatında erken dönemde yaşadığı ayrılma deneyimleri kritiktir. Çünkü bu deneyimler olumsuz veya travmatikse, ayrılma anksiyetesi gelişimini tetikler.
- Kişilik Özellikleri: Çocuğun kişilik özellikleri, özellikle içe dönük, çekingen veya düşük özsaygıya sahipse, ayrılma anksiyetesi riskini artırır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu belirtileri genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar. İşte ayrılma anksiyetesi belirtilerinden bazıları:
- Ayrılma Korkusu: Çocuk, ana-baba veya bakıcı gibi bağlanılan kişiden ayrılmaktan yoğun bir şekilde korkar.
- Gece Uykularında Problemler: Ayrılma anksiyetesi yaşayan çocuklarda gece uykularında sorunlar olur, örneğin kabuslar veya sık uyanma.
- Fiziksel Belirtiler: Ayrılma anksiyetesi fiziksel belirtilere de neden olur, örneğin mide ağrısı, baş ağrısı veya bulantı.
- Ayrılma Anında Davranış Değişiklikleri: Ayrılma anında çocukta aşırı duygusal tepkiler, ağlama, tutunma veya direnç gibi davranış değişiklikleri olur.
- Okul Kaygısı: Çocuk okula gitmeyle ilgili belirgin kaygılara sahiptir. Okulda ayrılmak veya ana-baba ile ayrı kalmak konusundaki endişeleri öne çıkabilir.
- Ayrılmayı Kaçınma: Çocuk, ayrılma durumlarından kaçar. Yahut ayrı kalmak zorunda olduğunda direnç gösterir.
Bu belirtiler, çocukluk döneminde geçici olarak ortaya çıkabilen doğal endişe ve kaygılardan farklıdır. Çünkü belirgin ve sürekli hale gelirse profesyonel yardım gerekir.
Davranışlarını Test Et
Nasıl Teşhis Edilir?
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu, bir çocuğun ana-baba veya bakıcı gibi bağlandığı kişiden ayrılma durumlarında yoğun ve sürekli bir kaygı yaşamasıyla karakterizedir. Teşhisi genellikle bir çocuk psikiyatristi, çocuk psikologu veya uzman bir sağlık profesyoneli yapar. Bu süreç genellikle kapsamlı bir klinik değerlendirmeyi içerir. Ek olarak ayrılma anksiyetesinin belirtilerini, şiddetini ve süresini göz önüne alırlar. Profesyonel, çocuğun genel gelişimini, aile dinamiklerini, yaşadığı stres faktörlerini ve önceki ayrılma deneyimlerini değerlendirir. DSM-5 kriterlerine uygunluk da göz önünde bulundurularak, belirtilerin diğer potansiyel nedenlerden ayrılması ve ayrılma anksiyete bozukluğu tanısının doğru bir şekilde konulması asıl amaçtır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Tedavisi
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu tedavisinin temel amacı, çocuğun ayrılma durumlarıyla başa çıkma becerilerini geliştirmektir. Ayırca yoğun kaygı ve korkularını azaltmak, güvenli bağlanmayı desteklemek ve genel yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi, bilişsel davranış terapisi (BDT), aile terapisi ve benzeri psikoterapi yöntemlerini içerir. Aile terapisi, aile içi etkileşimleri anlamayı amaçlar. Hem de aile üyelerine çocuğa destek olma konusunda yardımcı olmaya yöneliktir. Tedavinin bir diğer önemli amacı da aileye bilgi ve rehberlik sağlamaktır. Aile üyelerinin çocuğa destek olma ve anksiyeteyle başa çıkma konusunda etkili stratejiler geliştirmeleri de nemlidir.
“Dünyada ayrılıktan daha derin olan nedir?
Ayrılık kaygısı denizden derindir…”
Yusuf Has Hacip
