Çocukluk çağı anksiyete bozukluklarından birisi olan Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kronik seyreden ruhsal bir bozukluktur. Tıbbi tanı obsesyon ve kompulsiyon belirtileriyle ilerlemektedir. Obsesyon; bireyin kendi beyninin ürünü olarak anlamlandırdığı benliği rahatsız eden, yineleyici her türlü düşünce, yok saymaya yahut bastırmaya çalıştığı dürtü ve imgelerdir. Kompulsiyon; çoğunlukla obsesif düşüncelerden uzaklaşmak amacıyla yapılan irade dışı tekrar eden davranışların tümüne verilen addır. Kompulsiyonlar çoğu kez fiziksel davranışlar gibi karşımıza çıksa da dualar, fikirsel aktiviteler gibi ritüeller de içermektedir.
İlginizi çekebilir:
Obsesif davranışlar bulaşma, şüphe, simetri, dini veya cinsel konularda fazlaca uğraş barındırır. Bu uğraşlar yerine getirilmediği taktirde birey, kötü şeyler olacağı önsezisine kapılır. O yüzden kompulsif davranışlar sergiler. Çoğunlukla çocukluk çağında başlayan bu klinik tablolar fazlaca ağır seyredebilen ve bireyin yaşamını temelden etkileyen psikiyatrik bozukluklardır.
Çocuklukta ve ergenlikte ortaya çıkan belirtilerle baş gösteren bozukluğun görülme sıklığı son yıllarda artmıştır. Araştırmacılar olguların özellikle 9-11 yaşlarında ortaya çıkmaya başladığı saptamıştır. Yaş ilerledikçe hastalığın belirtileri artmaktadır. Görülme olasılığı kız ve erkeklerde hemen hemen aynıdır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedenleri Nelerdir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), tablolarının ortaya çıkmasının birden fazla nedeni mevcuttur. Bilim insanları psikiyatrik bozukluğu genetik çalışmalar, görüntüleme çalışmaları ve psiko-analitik kuramlar bağlamında açıklamışlardır.
Beyin çalışmalarında SPECT (Tek Foton Emisyon Bilgisayarlı tomografi) ve PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) görüntülerinde korteks, talamus gibi yapılarda anormallik saptanır. Obsesif bireylerde bu anormalliklerden kaynaklanan işlev bozuklukları ortaya çıkar.
Genetik açıdan incelenen OKB, daha çok erken dönemde ortaya çıkan vakalarda etkili olduğu görülmüştür. Ailede birinci derecelerde görülen obsesif bozukluğun, bir sonraki kuşakta görülme olasılığı fazladır. Aynı şekilde ailede görülen duygu-durum bozukluğu da klinik tablonun gelişmesini tetikler.
Obsesif Kompülsif Bozukluk, psikiyatride üç kuramda açıklanır. Bunlar: psikoanalitik kuram, davranışçı kuram ve bilişsel kuramdır. Bu kuram ve teoriler psikiyatrik bozukluğun ortaya çıkışını davranışsal, bilişsel ve imgesel olarak açıklamaktadır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri Nelerdir?
Obsesyonlar:
- Zorlayıcı, tekrarlayan düşünceler veya dürtüler.
- Düşüncelerin kişinin kontrolü dışında olması.
- Endişe, korku veya rahatsızlık yaratan obsesyonlar.
- Saçma veya gerçek dışı düşüncelerin zorlayıcı tekrarı.
Kompulsiyonlar:
- Obsesyonlardan kaynaklanan stresi azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar.
- Belirli kurallara veya ritüellere sıkı sıkıya bağlılık.
- Yineleyici el yıkama, kontrol etme, sayma gibi belirgin davranışlar.
- Kompulsiyonların, kısa süreli bir rahatlama sağlamasına rağmen, uzun vadede problemleri çözmeyen alışkanlıklar olması.
Obsesif Kompulsif Bozukluk, genellikle genç yetişkinlik döneminde başlar ve tedavi edilebilir bir durumdur. Eğer siz veya tanıdığınız birisi bu belirtileri yaşıyorsa, bir sağlık profesyoneliyle görüşmek önemlidir. Profesyonel yardım, bilişsel davranış terapisi (BDT) gibi terapötik yaklaşımlar veya ilaç tedavisi ile mümkündür.
Bu test senin Obsesif Kompulsif olup olmadığını söylüyor!
Davranışlarını Test Et
Nasıl Teşhis Edilir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin zorlayıcı düşünceler ve bu düşünceleri hafifletmek için yaptığı tekrarlayıcı davranışlar ile karakterizedir. Teşhis, belirtilerin sürekli ve kişinin işlevselliğini etkilemesi durumunda yapılır. Bir sağlık profesyoneli, belirtileri değerlendirir, diğer olası nedenleri elemine eder ve tanı koymak için belirli kriterlere bakar. Tedavi, bilişsel davranış terapisi (BDT) ve/veya ilaçları içerebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavisi
Hastalığın tedavisi genellikle bilişsel davranış terapisi (BDT) ve/veya ilaç tedavisi ile sürer. BDT, obsesyon ve kompulsiyonların altındaki düşünce kalıplarını anlamak ve değiştirmek için odaklanan etkili bir terapidir. Terapist, kişiyi obsesyonlarına maruz bırakarak ve buna tepki vermemesini sağlayarak bu düşünce kalıplarıyla baş etmeyi öğretir. İlaç tedavisi ise serotonin seviyelerini düzenleyen antidepresanlar ve obsesyon-kompulsiyon semptomlarına yardımcı olabilen antipsikotikler içerir. Tedavi, genellikle kişinin durumuna uygun bir kombinasyonu içerir ve bireyin işlevselliğini artırmayı hedefler.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tedavisinin temel amacı, bireyin obsesyonlar ve kompulsiyonlar nedeniyle yaşadığı rahatsızlık ve kısıtlamalara etkili bir şekilde müdahale etmektir. Tedavi, şu amaçları içerir:
- Belirtileri Hafifletmek: Tedavi, obsesyon ve kompulsiyonların şiddetini azaltmayı hedefler, böylece bireyin günlük yaşamını daha iyi yönetmesine olanak tanır.
- İşlevselliği Artırmak: Tedavi, bireyin sosyal, mesleki ve kişisel yaşamındaki işlevselliğini iyileştirmeye odaklanır.
- Düşünce Kalıplarını Değiştirmek: Bilişsel davranış terapisi (BDT) yoluyla tedavi, obsesyonların altında yatan anksiyete ve düşünce kalıplarını anlamayı ve değiştirmeyi amaçlar.
- İşlevselliği Sürdürmek: Tedavi, semptomların geri dönmesini önlemek ve bireyin iyileşme sürecini sürdürmek için uzun vadeli stratejiler sunar.
“Duygusal zorlukları aşmanın yolu, onlara karşı cesur olmaktır.”
Deepak Chopra
